Bệnh nhân thường ở trạng thái sức khỏe yếu sau phẫu thuật do mất sức, vì vậy cần được chăm sóc cẩn thận. Người nhà nên hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các động tác vận động phù hợp để tránh tai biến và giúp sức khỏe cùng vết mổ hồi phục nhanh chóng. Do đó, các Bài tập thể dục nhẹ nhàng cho người mới phẫu thuật là rất cần thiết và người nhà nên tìm hiểu để có chế độ chăm sóc phù hợp cho người thân.
Lợi ích của tập thể dục sau phẫu thuật
Lợi ích của việc vận động sau phẫu thuật:
Sau khi phẫu thuật, dù là nội soi hay mổ hở, bệnh nhân nên thực hiện các bài tập vận động phù hợp. Những động tác nhẹ nhàng này giúp:
- Nhanh chóng lành vết mổ, phục hồi sức đề kháng và sức khỏe ban đầu.
- Tránh các tai biến như dính ruột, tắc ruột sau mổ.
- Đào thải dịch tiết ở phổi và đường hô hấp, tăng cường giãn nở phổi.
- Ngăn ngừa kết dính mô, cơ quan xung quanh vùng mổ và biến dạng cột sống.
- Duy trì tầm vận động của đai vai và khớp vai, ngăn ngừa teo cơ và yếu cơ.
- Cải thiện tuần hoàn máu và giúp nhu động ruột hoạt động bình thường trở lại.
Các bài tập phục hồi sau phẫu thuật
Bài tập thở:
Khi hít vào, phần giữa mông và vai cần giãn nở theo mọi hướng, tức là bụng, lưng dưới và hông sườn phải được đẩy ra, còn gọi là thở bằng cơ hoành. Các cung sườn và gian sườn cần giãn ra ngoài và nâng lên một chút. Thở ra cần đẩy hết không khí ra ngoài, với thời gian thở ra kéo dài gần gấp đôi so với hít vào. Thở đúng cách giúp giảm đau và thúc đẩy quá trình lành vết thương.
Bài tập vận động cơ:
Vận động cơ làm ấm cơ thể và cải thiện lưu thông máu. Bắt đầu từ các cử động nhỏ ở tay/chân, dần dần tăng cường độ và thời lượng, tiến tới các động tác như nghiêng người, ngồi dậy và đi lại.
Một số bài tập tham khảo khác:
1. Đi bộ
Đi bộ là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để duy trì sức khỏe sau phẫu thuật. Bạn có thể bắt đầu với 10 phút mỗi ngày và dần dần tăng lên 30 phút. Đi bộ giúp cải thiện sức bền, tăng cường sức khỏe và hỗ trợ duy trì cân nặng.
2. Bơi lội
Bơi lội là một lựa chọn tuyệt vời sau khi phẫu thuật vùng bụng nhờ tỷ lệ chấn thương thấp và lợi ích trong việc duy trì cân nặng. Tuy nhiên, hãy đợi vài tuần sau phẫu thuật để tránh nhiễm trùng. Khi bắt đầu, bạn có thể bơi vài vòng mỗi ngày và nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào.
3. Bài tập ngồi
Trong những tuần đầu sau phẫu thuật, việc thực hiện các động tác đơn giản ở tư thế ngồi như xoay cánh tay, nâng chân và cuộn vai là rất quan trọng. Những bài tập này giúp thư giãn cơ bắp ở cánh tay, chân và vai, và có thể thực hiện bất kỳ lúc nào trong ngày.
4. Đạp xe
Đi xe đạp là một bài tập lý tưởng cho người hồi phục sau phẫu thuật giảm cân. Nó giúp các khớp linh hoạt và dễ dàng di chuyển hơn, đồng thời duy trì cân nặng. Bạn nên bắt đầu đạp xe một hoặc hai tháng sau phẫu thuật với thời gian vừa phải và tăng dần theo sức khỏe.
5. Pilates
Pilates, với các động tác nhịp nhàng và kiểm soát hơi thở, tương tự như yoga, giúp tăng cường và săn chắc cơ bắp trên cơ thể.
Vận động tiêu hóa:
Để kích thích hệ tiêu hóa, người bệnh nên bắt đầu ăn uống sớm với nước, sữa, cháo loãng hoặc súp. Sản phẩm như Vinamilk Sure Prevent có thể hỗ trợ nhờ cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết, cùng chất xơ hòa tan FOS giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa, đặc biệt hữu ích cho người lớn tuổi sau mổ.
Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân sau phẫu thuật
Ngoài việc tập luyện phục hồi chức năng, bệnh nhân sau phẫu thuật cần một chế độ ăn uống hợp lý để tránh teo cơ, nhanh chóng lành vết thương, giảm kích ứng và tăng cường sức đề kháng. Chế độ dinh dưỡng sẽ khác nhau tùy theo loại phẫu thuật.
Đối với bệnh nhân không can thiệp vào ống tiêu hóa (như mổ nội soi thăm dò, sinh thiết, chấn thương chỉnh hình,…), ngày đầu tiên chỉ cần truyền dịch dinh dưỡng. Sau đó, bệnh nhân có thể uống sữa và nước cháo ngay sau mổ một ngày. Khi bắt đầu xì hơi, tăng dần lượng và độ đặc của thức ăn, ưu tiên các loại dễ tiêu hóa và hấp thu.
Đối với bệnh nhân có can thiệp vào ống tiêu hóa (như cắt dạ dày, thực quản, đoạn ruột, đại trực tràng,…), sau mổ cần dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch. Khi có thể xì hơi, bắt đầu cho ăn nước cháo và nước sữa, tăng dần số lượng và giảm dịch truyền. Tiếp theo, chuyển sang ăn cháo và sữa, tăng dần số lượng, chất lượng và độ rắn của thực phẩm.
Chế độ luyện tập sau mổ rất quan trọng để phục hồi khả năng vận động. Tùy theo giai đoạn hậu phẫu và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập phục hồi phù hợp. Người nhà cần chăm sóc tận tình, kết hợp tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn và tái khám đúng hẹn để theo dõi quá trình phục hồi hiệu quả nhất.
